Patroni
Wacław Wdowiak
I
Był nauczycielem, harcmistrzem i działaczem społecznym, który swoją działalnością wywarł ogromny wpływ na Milanówek i jego mieszkańców. Urodził się w miejscowości Bernardy, ale większość życia spędził na Mazowszu, gdzie oddał się pracy pedagogicznej, harcerskiej i działalności w ruchu oporu podczas II wojny światowej.
Wacław Wdowiak ukończył Seminarium Nauczycielskie w Lublinie, a następnie pracował w Szkole Powszechnej w Nadarzynie. W tym czasie podjął też dalsze studia w Warszawie. W 1931 roku przeniósł się do Milanówka, gdzie rozpoczął pracę w Szkole Powszechnej nr 1 na Grudowie. Już wtedy zaczął tworzyć struktury harcerskie, organizując Drużynę Harcerską, której nadano nr 197. Pracując w szkole i pełniąc rolę lidera harcerskiego, aktywnie angażuje się w inne obszary życia społecznego Milanówka, takie jak Spółdzielnia Spożywców “Społem”, Związek Nauczycielstwa Polskiego oraz Związek Młodzieży Wiejskiej “Wici”.
W 1935 r. Wacław Wdowiak przeszedł jako nauczyciel do nowej Szkoły Powszechnej nr 2 przy ul. Kaprys. Zorganizował w niej nową drużynę harcerską z oddziałem zuchowym. Drużyna weszła w skład Chorągwi Maz. ZHP i otrzymała Nr 148 Maz. Drużyny Harcerzy im. Romualda Traugutta.
Podczas II wojny światowej Wacław Wdowiak zaangażowany był w kształtowanie przyszłych struktur Polskiego Państwa Podziemnego. Działał pod pseudonimami „Stanisław” i „Las”. Współpracował z Armią Krajową jako szef łączności w Obwodzie „Bażant” i komendant „Szarych Szeregów” w Milanówku. W konspiracyjnej Komendzie Chorągwi pełnił funkcję kierownika tzw. “Akcji M”, której celem była działalność wychowawcza, kształtowanie charakterów oraz rozwijanie postaw patriotycznych wśród polskiej młodzieży w trudnych realiach okupacji. W trakcie działań wojennych Wacław Wdowiak wraz ze swoją drużyną tworzył sieć łączności na terenie Milanówka. Harcerze pełnili rolę gońców, dostarczali meldunki i raporty, a także zajmowali się zbieraniem broni oraz informacji. Stworzony przez niego oddział harcerski wszedł w skład 32. plutonu Armii Krajowej. Był organizatorem Tajnej Organizacji Nauczania (T.O.N.), gdzie koordynował edukację młodzieży w trudnych warunkach okupacji niemieckiej.
Po wojnie Wacław Wdowiak powrócił do pracy nauczycielskiej, ale szybko padł ofiarą represji komunistycznych. Dwukrotnie aresztowany, został zmuszony do porzucenia zawodu nauczyciela.
Po 1958 roku, po okresie odwilży politycznej, wrócił do pracy w Szkole Podstawowej nr 2 w Milanówku. Kontynuował również działalność społeczną, m.in. w Wojewódzkim Komitecie Odbudowy Warszawy oraz w organizacjach na rzecz dzieci z niepełnosprawnościami. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim.
Zmarł w 1976 roku, a jego działalność przez wiele lat była marginalizowana. Dopiero w 1998 roku na budynku Szkoły Podstawowej nr 2 w Milanówku odsłonięto tablicę upamiętniającą jego zasługi jako nauczyciela, wychowawcy i dowódcy.
Był to człowiek oddany swoim uczniom, harcerzom, społeczeństwu oraz miastu, w którym żył. Wychowywał młodzież w duchu wartości patriotycznych, poświęcił się nauczaniu, wychowaniu i kształtowaniu charakterów milanowskiej młodzieży. Jego życie stanowiło przykład pełnej zaangażowania i pasji służby społecznej.
Szymon Wdowiak
I
Szymon Wdowiak od urodzenia związany był ze swoim rodzinnym Milanówkiem. Ukończył studia na Wydziale Geologii Uniwersytetu Warszawskiego. Jako himalaista, filmowiec i fotografik pozostawił po sobie liczną kolekcję dokumentów filmowych i fotografii o tematyce górskiej i przyrodniczej. Jego pasją były góry wysokie, wspinaczka wysokogórska, a przede wszystkim dokumentowanie majestatu przyrody. W sposób mistrzowski dostrzegał i potrafił w swoich obrazach oddać piękno otaczającego świata, starając się przy tym popularyzować ekologię i ochronę przyrody.
Towarzyszył licznym polskim wyprawom eksploracyjno-alpinistycznym, w trakcie których pełnił funkcję dokumentalisty. Jego kamera rejestrowała krajobrazy i emocje podczas ekspedycji na jedne z najtrudniejszych szczytów świata. Brał udział w licznych wyprawach m.in. na Kangbachen (1974), Kanczendzongę (1978), Annapurnę (1982), K2 (1983). Był również operatorem filmowym podczas Polskiej Wyprawy Polskiej Akademii Nauk na Antarktykę (1975/76). W swoich podróżach odwiedził m.in. Kaukaz, Pamir, Himalaje, Karakorum, Alaskę, Patagonię, Mongolię oraz Tybet.
Szymon Wdowiak zrealizował ponad 70 filmów dokumentalnych, które były w całości jego autorskimi dziełami – od scenariusza, przez zdjęcia i reżyserię po komentarz. Współpracował z Telewizją Polską, tworząc cykle filmowe takie jak: „Tryptyk Himalajski” (1978/79), „Niedotykalni” (1985), „Z Łona Gór” (1985), „Patagońskie Żywioły” (1987), „Wisła Płynie” (1992), „Tao i Kormorany” (1997).
Jego filmy zdobyły uznanie na krajowych i międzynarodowych festiwalach filmów górskich i podróżniczych. Najważniejsze wyróżnienia to: Grand Prix w Tbilisi (1975), Grand Prix w Warszawie (1995), Nagroda Specjalna w Trento (1996), Nagroda Narodowej Fundacji Ochrony Środowiska EKOFILM’92. W 2004 r. był jednym z jurorów III Międzynarodowego Festiwalu Filmów Przyrodniczych im. Braci Wagów.
Angażował się również w produkcję filmów ekologicznych. Jednym z najbardziej cenionych jest „Pokochać drzewa”, który zachęcał mieszkańców Milanówka do ochrony lokalnego drzewostanu i promował świadomość ekologiczną.
Szymon Wdowiak był również uznanym fotografikiem. Jego prace prezentowano na licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych. Pierwsza indywidualna wystawa, zatytułowana „Lodowce Kaukazu”, odbyła się w 1967 roku w Muzeum Ziemi PAN. W 2000 r. odbyła się wystawa fotografii „Wśród bogów i kamieni”, również w Muzeum Ziemi PAN. Jego fotografie były także publikowane w wydawnictwach albumowych.
Był laureatem wielu odznaczeń, w tym: Medalu „Za Wybitne Osiągnięcia Sportowe”, Medalu „Zasłużony dla Kultury Fizycznej i Turystyki”, Medalu „100 Lat Organizacji Taternickich w Polsce”. W 2002 roku został uhonorowany tytułem Członka Honorowego Towarzystwa Miłośników Milanówka za swoje działania na rzecz promowania lokalnej przyrody.
Szymon Wdowiak pozostawił po sobie niezwykłe dziedzictwo, łącząc pasję do gór z artystycznym spojrzeniem na naturę. Jego filmy i fotografie do dziś inspirują miłośników gór oraz artystów, a także edukują w zakresie umiejętności doceniania środowiska naturalnego. W Milanówku, który był jego domem, pozostaje jedną z ikon kultury i ekologii.
